Drie uur lang weet deze bewerking Hamlet je te boeien, vanaf het eerste moment. Eigenlijk wil je het liefst op de repeat-knop drukken. De lange staande ovatie overslaan, en direct weer terug naar het begin: Hamlet en de geest van Yorick op het grote lege toneel met de woorden “Wie ben ik?”

Deze speciale productie van het bekende stuk van Shakespeare is een bewerking door de Vlaming Tom Lanoye, geschreven in opdracht van en op het toneel gebracht door Toneelgroep Amsterdam en Toneelhuis. Een coproductie dus, met een hoofdrol voor Abke Haring, die een androgyne adolescente Hamlet neerzet. Hoewel de thema’s die Shakespeare klaarlegt tijdloos zijn, worden ze hier geheel hedendaags gemaakt. Niet door een hippe taal te bezigen of afleidende manouevres uit te halen, maar door het innerlijk van Hamlet en de zijnen tot op het bot uit te kleden.

Het toneel is een spiegelpaleis, waar niemand aan de ander ontkomt, noch deze ooit te boven weet te komen. De taal is scherp en gewaagd, maar de spelers lijken als voor de teksten te zijn geboren. Welk een overtuiging en inleving, waardoor ook de stilte onder je huid kruipt.

Ondanks de lengte van het stuk, zal niemand zich vervelen. Het decor is boeiend, en geregeld ligt het publiek dubbel van het lachen: een tragedie van Shakespeare is namelijk ook heel geestig. Het helpt waarschijnlijk wel om de oorspronkelijke verhaallijn van tevoren nog even goed door te nemen, zodat je niet afgeleid wordt door de namen en het verhaal en je volledig kunt focussen op het prachtige spel. Maar ook de echte Shakespeare-kenner zal op het puntje van zijn of haar stoel blijven zitten, want niets is wat je van tevoren had gedacht. En dat maakt het mooi. Pijnlijk mooi.

Lang heb ik me afgevraagd, wat dit nou zo mooi maakt. En mooi is eigenlijk niet het juiste woord. Het heeft me beroerd. De lelijke harde wereld een stukje verder weg laten zijn, omdat ik aanwezig was, mocht zien, mijn adem in mocht houden. Ligt dat aan mij? Waarschijnlijk deels, verschillende mensen om mij heen mopperden over de grote hoeveelheid tekst en dat details op films toch veel beter te zien zijn.

Maar dit is toneel! En niet zomaar toneel. Doordat je aanwezig bent, de spieren ziet spannen, de tranen ziet vallen, het zuchten door merg en been gaat, komt de waterval van woorden eenvoudigweg heel hard binnen. Prachtig, betoverend. De verbeelding spreekt je eenvoudigweg aan. En dan stukken Antigone die worden aangehaald (ja, dat te herkennen, te zien, te begrijpen is wellicht een overschatting van de toneelganger, of niet?) – de verbeelding die wordt aangesproken en verwoord. Ik hoop dat ik nog een keer kan gaan.

Gezien: 21 maart, Stadsschouwburg Amsterdam.