Toneel is een beleving, eentje waarbij ik het liefst een half uur nadat de lichten weer aan zijn gegaan nog door een stilte bevangen ben. Toneelgroep Amsterdam lukt dat vaak. Helaas dit keer niet, hoewel alle voortekenen toch aanwezig waren. Recensie van een Medea die wel raakt, maar toch het doel mist.

Het leek allemaal heel goed. Een jonge regisseur die zijn sporen internationaal al flink had verdiend, en een topcast zoals je dat van Toneelgroep Amsterdam gewend bent. En dan nog eens een verhaal dat al eeuwenlang mensen prikkelt. Wat kan er mis gaan?

Acteurs?

Met de spelers ging in ieder geval totaal niets mis. Niets dan lof voor Marieke Heebink, die een complexe rol neerzet en alles weergaloos natuurlijk en helder overbrengt. Geen moment wordt ze charmant, ze blijft de vrouw waar iets mis mee is, en het publiek voelt mee, zonder haar kant te kiezen.
Haar echtgenoot blijft wat vlakker, misschien omdat zijn uitbarstingen iets te abrupt waren. Maar met hem voel je wel direct mee, ondanks zijn ontrouw, zijn onvermogen zich in te leven in de ander, in zijn kinderen. Een mooie rol van Aus Greidanus jr. waarvan we nog veel gaan zien in de toekomst, hoop ik.
Ook de kinderen die toch een belangrijke rol spelen, zijn zeker niet de moeite waard. Ze staan er als volwaardige spelers, en enkele scenes zijn zelfs briljant: het publiek reageert ook goed en sluit hen direct in hun hart, waarschijnlijk mede door de heldere en hedendaagse taal die hen in de mond wordt gelegd.

Maar…

Toch werkt het niet. En dat komt door het verhaal wat opgelepeld wordt. Of in ieder geval het feit dat het een verhaal blijft. Door het tempo krijgen de acteurs ook te weinig tijd om werkelijk de emotie over te brengen. Is de regisseur bang om zijn stuk uit handen te geven, om het te laten vormen tot een ervaring door de acteurs die het stuk moeten dragen? Of is de regisseur er van overtuigd dat de jonge taal het publiek dusdanig dicht op de toneelvloer brengt, dat verdere spanning overbodig wordt?
Het raakt wel, dit stuk. Het raakt zeker. Er worden ook mooie lijntjes gelegd die opgevat kunnen worden als een kritiek op de hedendaagse samenleving: de rol van de hulpverlener, de kracht van het gezin zoals deze door de buitenwereld wordt gezien. Maar deze openingen worden nauwelijks uitgewerkt.
De symboliek ligt er misschien ook te dik bovenop. Het decor is zeker prachtig, het geeft de leegte van de oppervlakkigheid én de diepte die in elk personage besloten liggen in één oogopslag weer. Maar de as, de gemaaktheid van het zwart dat het witte beeld doorbreekt maakt het tot een soort samengeraapt geheel.

Ander beeld van toneel

Natuurlijk zijn er heel veel manieren om toneel te bedrijven. Hier is duidelijk een teksttoneel nagestreefd, wat in ieder geval heeft geleid tot mooie teksten en mooie afwisselingen tussen heden en verleden. De overgangen van scènes waren daardoor mooi en elegant, wat een verdienste is van zowel regisseur en acteurs. Maar er liggen een hoop gemiste kansen, waardoor ik als publiek uiteindelijk achterblijf met een ontevreden gevoel. Het was onderhoudend, maar toneel is tot zoveel meer in staat.